Vanochtend had ik een gesprek met een nieuwe cliënte. Ze is bijna vijftig en wil heel graag afvallen. We zijn gestart met het bijhouden van een voedingsdagboek en al snel viel me iets op: ze eet structureel te weinig.
Toen ik haar vroeg waarom, gaf ze aan dat ze bang is om “te veel calorieën” binnen te krijgen en vooral vetten probeert te vermijden. Want, zo dacht ze: “Van vetten word je dik, toch?”
Een gedachte die ik zó vaak hoor. En begrijpelijk! Jarenlang is ons verteld dat vetten slecht zijn, dat ze je cholesterol verhogen en dat je er zwaarder van wordt. Maar wat als ik je vertel dat juist het tegenovergestelde waar is?
Als je in de overgang zit, zijn gezonde vetten een van de belangrijkste voedingsstoffen die je kunt eten – niet alleen om je hormonen in balans te houden, maar ook om je stofwisseling, je energie en zelfs je vetverbranding te ondersteunen.
Benieuwd waarom? Lees verder!
Waarom zijn vetten zo belangrijk rondom de overgang en erna?
Tijdens de overgang verandert de hormoonproductie in je lichaam drastisch. Je eierstokken maken steeds minder oestrogeen en progesteron aan, en je bijnieren nemen een deel van de hormoonproductie over. Maar hier zit een addertje onder het gras:
Vetten zijn de bouwstenen van je hormonen
Veel vrouwen weten niet dat alle steroïde hormonen (waaronder oestrogeen, progesteron en cortisol) worden gemaakt uit cholesterol. Cholesterol is een vetachtige stof die als basis dient voor de aanmaak van deze hormonen.
Als je dus te weinig gezonde vetten eet, heeft je lichaam simpelweg niet genoeg bouwstoffen om je hormonen optimaal aan te maken.
Zeker na de overgang, wanneer de eierstokken minder hormonen produceren, neemt de lever en de bijnieren deze taak gedeeltelijk over. Maar deze organen kunnen hun werk alleen doen als er voldoende cholesterol en vetzuren beschikbaar zijn.
Zijn die er niet, dan kan dat eerder leiden tot hormonale disbalansen, zoals oestrogeendominantie of een te laag progesterongehalte.
Dit kan vervolgens leiden tot overgangsklachten zoals opvliegers, stemmingswisselingen en vermoeidheid.
Vetten ondersteunen je vetverbranding (ja, echt!)
Het lijkt misschien tegenstrijdig, maar je lichaam heeft vet nodig om vet te verbranden.
Waarom?
- Gezonde vetten stabiliseren je bloedsuikerspiegel, waardoor je minder insulinepieken en vetopslag hebt.
- Ze geven een langdurige bron van energie, in tegenstelling tot suikers die voor snelle pieken en dalen zorgen.
- Vetten zorgen voor een verzadigd gevoel, waardoor je minder geneigd bent om te snacken en te veel te eten.
Een interessant mechanisme hierbij is de rol van vetzuren in de aanmaak van energie:
Wanneer je vet eet, worden deze vetten in je lever omgezet in acetyl-CoA, een cruciale grondstof voor de citroenzuurcyclus (Krebs-cyclus). Dit proces is essentieel voor de energieproductie in je lichaam.
Als je niet genoeg vet eet, kan je lichaam minder efficiënt energie produceren, waardoor je sneller vermoeid raakt en je stofwisseling vertraagt.
Vetten zijn cruciaal voor je brein
Heb je last van brain fog, vergeetachtigheid of moeite met concentreren? Ook dit kan komen door een tekort aan gezonde vetten.
Je hersenen bestaan voor een groot deel uit vet, en specifieke vetzuren, zoals omega-3 (DHA en EPA), spelen een sleutelrol in cognitieve functies.
Wat gebeurt er bij een tekort aan vetten?
- De communicatie tussen je hersencellen wordt minder efficiënt → meer brain fog en geheugenproblemen.
- Tekort aan omega-3 vetzuren kan stemmingswisselingen en depressieve gevoelens verergeren.
- De productie van neurotransmitters zoals serotonine en dopamine neemt af, wat kan bijdragen aan prikkelbaarheid en stress.
Welke vetten wil je dan eten?
Niet alle vetten zijn gelijk. Het draait allemaal om de juiste balans.
Mijn advies? Kies voor:
- Omega-3 vetzuren → Verminderen ontstekingen & ondersteunen hersenfunctie.
🔹 Te vinden in: vette vis (zalm, makreel, haring), lijnzaad, walnoten - Gezonde verzadigde vetten → Belangrijk voor hormoonproductie.
🔹 Te vinden in: roomboter, kokosolie, ghee, vlees van grasgevoerde dieren - Enkelvoudig onverzadigde vetten → Helpen bij insulinegevoeligheid en hartgezondheid.
🔹 Te vinden in: avocado, olijfolie, noten - Cholesterolrijke voeding (ja, echt!) → Nodig voor hormoonsynthese.
🔹 Te vinden in: eieren, schaal- en schelpdieren
Wat kun je beter vermijden?
🚫 Transvetten (gefrituurd eten, margarine, bewerkte bakproducten)
🚫 Te veel plantaardige oliën (zonnebloemolie, sojaolie)
Terug naar mijn cliënte van vanochtend. Toen ik haar uitlegde waarom vetten niet je vijand zijn, maar juist je bondgenoot, zag ik een kleine aarzeling in haar blik. “Dus ik mag écht gewoon avocado eten en een klontje roomboter op mijn groente doen?” vroeg ze.
Ja, juist!
Toen ze dit besefte, viel er een last van haar schouders. Want ineens mocht ze weer genieten van eten, zonder angst.
Dus aan alle vrouwen 40+ die denken dat ze vetten moeten vermijden om slank te blijven: juist het tegenovergestelde is waar. Je lichaam heeft deze voedingsstoffen nodig – niet alleen voor je gewicht, maar voor je hele welzijn.
