Vitamine D, de vitamine die je het liefste krijgt vanuit zonlicht (VAKANTIE!!! 🙂 ), en tevens de vitamine waaraan een heel groot deel van de Nederlandse bevolking een tekort heeft.
In deze blog lees je meer over deze statistieken, wat tekorten voor klachten kunnen veroorzaken en richtlijnen.
Vitamine D, hoe werkt het?
Calciferol, dat wordt geproduceerd in de huid of afkomstig is uit de voeding of suppletie, wordt in de lever omgezet in Calcidiol en uiteindelijk worden omgezet naar de actieve vorm Calditriol.
Calcitriol speelt een zeer belangrijke rol in de calcium- en fosfaathuishouding, mineralen die betrokken zijn bij botmineralisatie, spiercontractie, zenuwgeleiding en het functioneren van cellen in het gehele lichaam. Daarnaast heeft het op celkern niveau invloed op genexpressie, celdifferentiatie en celproliferatie.
Op meer dan 30 verschillende soorten cellen zijn receptoren voor vitamine D aangetroffen, waaronder hersencellen, spiercellen, immuuncellen, hartcellen, schildkliercellen, darmen, placenta, borst- en prostaatweefsel en ovarium- en cervixepitheel. Hiermee kan je concluderen dat vitamine D een zeer breed werkterrein heeft: van immuunsysteem tot vruchtbaarheid en glucose- en hersenstofwisseling.
Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat een goede vitamine D status bijdraagt aan de preventie van ziektes als metabool syndroom, osteoporose, diabetes type 2, hart- en vaatziektes, auto-immuunziektes, infectieziektes en kanker. Niet voor niets wordt er al vanaf de geboorte vitamine D suppletie aangeraden voor een optimale gezondheid.
Welk klachtenbeeld kan tekorten opleveren?
Omdat vitamine D zo een breed werkveld heeft, zijn de klachten vrij a-specifiek. Hierbij kan je denken aan vermoeidheid, (spier)pijn en lage rugpijn. Ook spierzwakte, botpijnen en balansproblemen kunnen voorkomen bij een tekort van vitamine D.
Ouderen met een vitamine D tekort, hebben hierdoor een grotere kans om in een verpleegtehuis terecht te komen omdat ze minder belastbaar raken door verlies aan botmassa en hierdoor ook vatbaarder zijn voor fracturen. Naast een goede vitamine D spiegel, is krachttraining dé remedie om deze klachten te voorkomen.
Vanwege de effecten op het immuunsysteem, vergroot een tekort waarschijnlijk ook de kans op het ontstaan van auto-immuunziektes als diabetes type 1, reumatoïde artritis, darmontstekingsziektes als de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa en MS.
Daarnaast heeft vitamine D ook een directe link met het metabool syndroom en diabetes type 2. Deze vitamine reguleert namelijk de glucosehuishouding. Wetenschappelijk onderzoek laat iets bijzonders zien: mensen met overgewicht hebben lagere vitamine D spiegels, vooral als zij veel abdominaal vet hebben. De relatie tussen vitamine D en overgewicht is een ingewikkeld proces.
Het is zelfs zo dat hoe meer overgewicht iemand heeft, hoe lager de vitamine D waarden zijn in het bloed. Omgekeerd is het dus ook zo dat mensen met een tekort aan vitamine D een hogere kans hebben op diabetes type 2 of metabool syndroom. Door deze link met de glucosehuishouding en metabool syndroom, suggereren studies ook dat tekorten van vitamine D bijdraagt aan het ontstaan van hart-en vaatziektes, hoge bloeddruk en ontstekingsreacties.
En omdat vitamine D ook een belangrijke rol speelt in celdeling, heeft deze tevens invloed op het wel of niet ontstaan van kanker.
Mogelijk mentaal klachtenbeeld
Naast deze fysieke reacties, wijzen verschillende studies op een verband tussen lage vitamine D-status tijdens de prenatale periode en het eerste levensjaar en een toegenomen kans op schizofrenie op latere leeftijd, vooral bij mannen. Daarnaast zou een tekort in deze periode tevens een rol kunnen spelen in het ontstaan van autisme.
Vitamine D heeft een positief effect op stemming. Hoe optimaler de vitamine D spiegel, des te gelukkig mensen zich voelen.
Hoeveel heb ik dan nodig?
De huidige aanbevelingen in Nederland zijn gebaseerd op het voorkomen van ziektes maar zijn niet voldoende voor het bereiken van een optimale vitamine D spiegel. Belangrijke internationale experts adviseren een minimale ondergrens van 82, welke inmiddels orthomoleculair ook wordt gehanteerd (therapeutisch zelfs tot 220!). Optimaal zit je rond de 100-125, zeker ook met betrekking tot een optimale weerstand tegen o.a. Corona.
Om een persoonlijk advies te kunnen bepalen is het altijd handig om jouw spiegel te laten testen middels een bloedtest via de huisarts. Zit je goed? Dan kan je een dagdosering hanteren van 2000 iu per dag (50 mcg). Ouderen, die minder vitamine D opnemen via de huid, zijn gebaar bij een hogere dagdosering tot wel 4000 iu per dag (100 mcg). Ditzelfde geldt voor zwangeren, aangezien vitamine D een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van het kind.
En hoe zit dat dan met vitamine D via de zon?
In Nederland is het alleen tussen mei tot oktober mogelijk om voldoende vitamine D in de (onbedekte en oningesmeerde!!) huid aan te maken. Dit doe je door tussen 11.00 – 15.00 minimaal 15-30 minuten buiten in de zon te zijn. De rest van het jaar ben je afhankelijk van suppletie.
En ben jij iemand die grotendeels binnen zit, bedekkende kleding als een sluier of lange mouwen draagt, zonnebrand met een hoge factor gebruikt, een donkere huiskleur hebt of al op leeftijd bent? Dan heb je grote kans dat je ook in deze maanden niet voldoende zonlicht vangt om vitamine D aan te maken.
Interacties
Vitamine D is veel minder toxisch dat eerder is gedacht. Toxiciteit met hypercalcemie treedt pas op bij doseringen vanaf 10.000 iu per dag en calcidiolspiegels vanaf 220 mol/l.
Verschillende medicijnen hebben een negatieve invloed op vitamine D status en – werking: anti-epileptica, corticosteroïden, laxeermiddelen, heparine en steroidhormonen.
Gebruik je dus deze medicatie? Dan is het extra aan te raden om je spiegel te laten checken en gepaste therapie toe te passen
Gekscherend, maar met een serieuze ondertoon adviseer ik mijn klanten weleens, als de financiële middelen er niet zijn voor een goede multi, om wél te investeren in vitamine D. Je ziet wat een brede werking deze vitamine heeft, en hoe belangrijk het is om jaarrond een goede status te hebben.
Met een goede vitamine D spiegel zie ik mensen fitter en energieker worden, depressieve klachten verminderen en positiever in het leven staan.
En wie wil dat nu niet?
****************
Bronvermelding
Mostafa A1, Jalilvand S1, Shoja Z2, Nejati A1, Shahmahmoodi S1,3, Sahraian MA4, Marashi SM1. – Multiple sclerosis-associated retrovirus, Epstein-barr virus, and vitamin D status in patients with relapsing remitting multiple sclerosis
Lips P1, Eekhoff M2, van Schoor N3, Oosterwerff M4, de Jongh R2, Krul-Poel Y5, Simtek S6- Vitamin D and type 2 diabetes
Simsek Y1, Cakır I2, Yetmis M2, Dizdar OS3, Baspinar O3, Gokay F1 – Effects of Vitamin D treatment on thyroid autoimmunity
Wilkins CH et al. – Vitamin D deficiency is associated with low mood and worse cognitive performance in older adults. Am J Geriatr Psychiatry. 2006;14(12):1032-40
Berk M et al. – Vitamin D deficiency may play a role in depression. Med. Hypothesis. 2007; 69:1316-9
